Tuna ‘dan bahsetmişken büyük şair Nazım Hikmet’i anmamak olmaz. Macaristan üzerine çok şiir yazmış Usta. Bunlardan biri de Tuna’ya dair.
Gökte bulut yok,
Söğütler yağmurlu,
Tuna’ya rastladım,
Akıyor çamurlu çamurlu…
Hey Hikmet’in oğlu, Hikmet’in oğlu!
Tuna’nın suyu olaydın,
Kara Orman’dan geleydin,
Karadeniz’e döküleydin,
Mavileşeydin, mavileşeydin, mavileşeydin…
Geçeydin Boğaziçi’nden,
Başında İstanbul havası,
Çarpaydın Kadıköy İskelesi’ne,
Çarpaydın, çırpınaydın,
Vapura binerken Memet’le anası… (1 Haziran 1958)
Àdám Clark Meydanı ve Alagút Tüneli
Köprüden geçip Budapeşte Gezilecek Yerler de Àdám Clark Meydanına geliyoruz. Meydanın sonunda yine Àdám Clark tarafından trafiği rahatlatmak amacı ile açılan bir tünel bulunmakta. Kraliyet Sarayının altından geçip Kristinavàros’a kadar uzanan 350 m uzunluğundaki Alagút Tüneli.
Tepede kalan Buda kalesine çıkmak için Àdám Clark Meydanı’ndan 16 numaralı otobüse ( kale otobüslerinin önünde kale logosu bulunuyor ) binebilirsiniz. Fünikülere ( Sikló) binebilir yada yürümeyi tercih edebilirsiniz. Benden size tavsiye bacaklarınıza güveniyorsanız yürümek en güzeli. Hem kuyrukta zaman kaybetmezsiniz hem de daha farklı açılardan fotoğraf çekebilirsiniz. Meydanda füniküler gişelerinin yan tarafından kaleye paralel eğimli yol var ki bu yolun ismi bizim Aziz Atamızın ismini taşıyor. Budapeşte Kemal Atatürk Yolu (Kemal Atatürk Sétány). Bu yoldan 100 m kadar ilerleyip sağdaki merdivenlerden tırmanırsanız kaleye ulaşırsınız.Yukarı çıktıktan sonra da Budapeşte Gezisini başka bir rotadan yapma imkânı bulursunuz.
Buda Kalesi (Macar Kraliyet Sarayı) (Buda Castle-Budavári Palota)
Budapeşte Gezilecek Yerler-in başında gelen Buda Kalesi. 13. y.y.da Moğol istilasından sonra Macaristan’ın toparlanmasını sağlayan Kral IV. Béla’nın taştan kaleler yapılmasını isteyince yapılmış kaledir. Kale 1541 yılında Osmanlıların eline geçmiş ve yaklaşık 150 yıl Osmanlı hakimiyetinde kalmış. Buda kalesi, 17-18. yy. a ait tarihi ile old town kentin turistik merkezi olmu. 1987’de UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’ne alınmış.
Buda Kalesi Füniküler Çalışma Saatleri
Her gün 07.30-22.00. (Gişe 21.50’de kapanır)
Buda kalesi Füniküler ücreti 2020
Tam (Tek Yön) : HUF 1400
Tam (Gidiş dönüş) : HUF 2000
3-14 Yaş (Tek Yön) : HUF 700
3-14 Yaş (Gidiş dönüş): HUF 1100
3 yaşa kadar : Ücretsiz.
Budapeşte Kart ile : Ücretsiz
Budapeşte Gezi Noktalarından Buda Kraliyet Sarayı; Budapeşte Macar Ulusal Galerisi, Budapeşte Tarih Müzesi, Budapeşte Szechenyi Ulusal Kütüphanesine ev sahipliği yapmaktadır. Budapeşte Kent Rehberine göre Buda Kraliyet Sarayında ayrıca Buda Kalesi Arslanlı Avlu, Kral Matthias Heykeli, Macarların mitolojik kuşu olan Tuğrul Kuşu Heykeli gibi pek çok ilgi çekici nokta bulunmaktadır. Kale Tepesindeki Kutsal Teslis Meydanında, Matthias Kilisesi ve Balıkçılar Burcunu gezebilirsiniz. Başka güzel sokak ve heykellerini keşfedebilir, Eski Şehir de Türk izini sürebilirsiniz.
Matthias Kilisesi (Mátyás Templom) ve Balıkçılar Burcu (Fisherman’s Bastion)
Budapeşte Gezisinde Tac giyme törenlerinin yapıldığı Matthias Kilisesi, Osmanlıların egemen olduğu dönemde cami olarak kullanılmış. Kulesi Budapeşte’nin birçok yerinden görülebilen Roma Katolik kilisedir. Şehrin savunması için yapılmış olan Budapeşte Balıkçılar Burcu ise şehrin muhteşem manzarasını gözlerinizin önüne seriyor.
Biz Kraliyet Sarayı, Buda Kalesi, Balıkçılar tabyası, Matthias Kilisesi ve civarındaki yerleri ikinci Arabayla Avrupa Turumuzda gezdik. Dolayısı ile bu bölümü ayrıntılı bir biçimde o gezi yazımda anlatmayı düşünüyorum.
Mağara Hastane Müzesi (Hospital in the Rock Nuclear Bunker Museum)
Budapeşte yürüyüşümüzde bizim uğramaya fırsat bulamadığımız Buda Kalesi Tepesi altındaki Budapeşte Mağara Hastane Müzesi de ilginizi çekebilir. Müzenin girişi Lovas caddesi 4/c
10 km uzunluğunda birbirleri ile bağlantılı mağaralar eskiden yiyecek toplamak için kullanılıyormuş. 1940 lı yıllarda savaşta yaralı askerlerin tedavilerinin yapıldığı hastaneye dönüştürülmüş. Soğuk savaş döneminde de nükleer savaşa karşı koyabilecek şekilde geliştirilmiştir. İngilizce rehberli turlar her gün sabah 10 ile akşam 7 saatleri arasında yapılıyor ve bir saat sürüyor.
Budapeşte Mağara Hastane Müzesi Ziyaret Saatleri
Her gün 10.00-19.00
İngilizce rehberli turlar her gün sabah 10 ile akşam 7 saatleri arasında her saat başı yapılır.
Mayıs Ekim arasında her gün saat 12.00- 17.00 arası her 30 dakikada bir ilave İngilizce rehberli tur yapılmaktadır
Budapeşte Mağara Hastane Müzesi Giriş Ücreti
Tam : 4000 Ft
Öğrenci (19-26 yaş) : 3000 Ft
Çocuk (6-18 yaş) : 2000 Ft
Aile (Yetişkin başına 1 çocuk 6-18 yaş): 4000 Ft
Budapeşte Kart : 2800 Ft
Not: 6 yaş altındaki çocukların girişine izin verilmemektedir ve 12 yaşa kadar olan çocukların girmesi tavsiye edilmemektedir.
Budapeşte’de Buda Yakası Yürüyüşümüze Tuna’yı sağımıza alarak sürdürüyoruz. Yavaş yavaş yağmur çiselemeye başlaması sıcaktan bunalmış bizleri, çok sevindiriyor. Yağmur kâh hızlanıp kâh yavaşlayarak bize eşlik ediyor. Tuna boyundan kimi zaman binaların saçaklarının altından, kimi zaman ağaçların altından yürüyerek Budapeşte Margit Köprüsü ( Margit híd) yönünde ilerliyoruz. Binaların güzelliği bu tarafta da devam ediyor. Dayanamayıp açık duran bir evin kapısından avlusuna göz atıyorum.
Budapeşte Gezi Rotasında Buda Kalesinin bulunduğu yerden, Zincir Köprüsünden Tuna boyu, Margit Köprüsüne kadar olan bölgeye Víziváros (Su Şehri) deniliyor. Bu bölge orta çağda sık sık sel felaketine maruz kalıyormuş ve bölgede yaşayanların geçim kaynağı balıkçılıkmış.
Budapeşte Gezi Rehberinde kıyıdaki yola paralel cadde Budapeşte Fő Caddesi (Fő Utca). Cadde boyunca tarihi eserler, dükkân ve kafeler bulunuyor. Zincir Köprü ile Margit Köprüsü arasındaki yolda orta yere denk gelen meydan olan Budapeşte Batthyány Meydanına geliyoruz. Buda Yakası Yürüyüş Yolunda renkli kiremit kaplı Kalvinist Kilisesi (Református Templom) hemen dikkat çekiyor.
Batthyány Meydanı
Budapeşte Gezilecek Yerler den olan meydan adını Macarların ilk başbakanından almış. Meydanda yeraltında M2 kırmızı metro hattı durağı ve Szentendre’ye giden banliyö treninin (HÉV 5) kalkış durağı var. Üstte ise otobüs ve tramvay durakları bulunuyor. Burası Peşte Yakasında tüm ihtişamı ile duran Budapeşte Gezilecek Yerlerinin başında gelen Parlamento Binasının fotoğrafını çekmek için güzel bir yer.
Parlamento Binası ( Országház)
Parlamento Binası Peşte Yakasında yer almakla birlikte kısaca bahsetmek istiyorum. Yapımı 1885’te başlayıp 1904 yılında bitmiş. Neo gotik tarzda yapılmış. 268 m uzunluğu, 18000 m2 alanı, 96 m yüksekliğindeki kulesi ile ülkenin en büyük binası. Meclisin toplanmadığı tarihlerde ücretli rehberli turlar oluyor. Turlar yaklaşık 45 dakika sürüyor ve ana giriş, ana salon, lobi, lord daireleri ve kraliyet mücevherlerini kapsıyor. Turlar birkaç farklı dilde oluyor ve ücret de Avrupa Birliği vatandaşları ve diğer ülke vatandaşları olarak ikiye ayrılıyor. Tura katılmak için en iyisi online bilet almak. Online biletleri ise burdan veya şurdan alabilirsiniz. Çünkü hem sınırlı sayıda ziyaretçi alınıyor hem de bilet almak için sıra beklemek zorunda kalınabiliyor.
Budapeşte Parlamento Binası Ziyaret Saatleri
01 Nisan-31 Ekim: 08.00-18.00
01 Kasım-31 Mart: 08.00-16.00
Budapeşte Parlamento Binası Giriş Ücreti (01 Nisan 2019’dan itibaren)
Tam : HUF 6000
6-24 yaş : HUF 3500
6 yaşından küçükler: Ücretsiz.
Batthyány Meydanının batısında 1902 yılında Buda’nın ilk kapalı pazar yeri olarak açılmış. Bugün içinde market ve hediyelik eşyaların satıldığı bir bina (Batthyany tér Market Hall). Hemen güneyinde İtalyan Barok mimarisinin çok güzel bir örneği yer alıyor. İkiz kuleleri ile Budapeşte Azize Anna Kilisesi (Szent Anna Templom).
Bu Şehirde Güzelliklerin Sonu Yok
Macaristan Gezi Rotasındaki Budapeşte gerçekten çok zengin termal kaynaklara sahip. Osmanlılar zamanında birçok hamam yapılsa da günümüze bunlardan sadece dördü ulaşmış. Bu hamamlardan biri de Budapeşte Kiraly Hamamı (Király Gyógyfürdő ). Hamam Batthyány Meydanı ile Margit Köprüsü arasında yer alıyor.
Tuna’nın kıyısındaki yürüyüş yolundan yağmura karşı kendimize ağaçları siper ediyoruz. Yürüyerek Budapeşte Margit Köprüsüne ulaşıyoruz.
Artık yağmur hafifliyor. Budapeşte Gezisinde Margit Köprüsünün ortalarına geldiğimizde köprü bir yol ile Budapeşte Margit Adasına bağlanıyor. Biz Margit Adasını yarın gezeceğiz. Köprüden devam edip tekrar Peşte tarafına geçiyoruz. Parlemento binasının arka taraflarına denk gelen caddelerde resmi daireler bulunuyor. Binalar yeni yapılmış dahi olsalar geleneksel mimari korunmuş.
Bugün yolculuğa çıktığımızdan beri en uzun yürüyüşümüzü gerçekleştirdik Ayaklarımız biraz yorgun ama yemek yiyip dinlendikten sonra yine içimizi tırmalayan bir ses oturma gez, haydi gez diyor. Dayanamayıp akşam Octagon’a yakın parkların, kafelerin olduğu sokaklara dalıyoruz. Budapeşte gece güzelliğinin keyfini çıkarıyoruz
Yabancı diyar yoktur. Yabancı olan gezgindir.- Robert Louis Stevenson-
İKİ RUH HALİ
I
Mavi Balaton, kartpostal gibisin
Batan güneş, limona mı portakala mı benzeteyim
seni daha çok?
Hayretle andığımız o akşamdan kalan ne?
Titreşen renkler, sesler,
Belirsiz bir hüzün kalbimizde.
II
Keşke seni avucuma alabilsem,
parmaklarımı kapatabilsem,
ellerimi cebime soksam,
ve ‘Ha bu diyar’ türküsünü ıslıkla çalarak
Peşte sokaklarında ilkbaharda doyasıya gezebilsem…
Nazım Hikmet Ran Şiiri
(Nazım Hikmet’in, 1955 yılında bir süre Macaristan’ın en güzel bölgelerinden Macar Denizi diye anılan Balaton Gölü kıyılarında kaldığında yazdığı şiiri. Türkçesi bulunamayan bu iki bölümlük şiir Türkolog Edit Tasnadi tarafından Türkçeye kazandırılmıştır.)
Arabayla Avrupa Turunda 5. Günün sonu.
NOT: Budapeşte Güzelliklerinin Keşfi, Gellért Tepesi ve Margit Adası ile bir sonraki günde sürüyor. Okumak için linki tıklayabilirsiniz. Aheste Gez Budapeşte’yi