“Arabayla Avrupa Turu ” Salzburg Gezisi Gezi Rehberi Gezi Rotası, Salzburg Eski Şehir. 22 Ağustos Cumartesi. Yolculuğumuzun 14. Günü.
Seyahat etmek, sessiz bir kimseyi bile iyi bir hikaye anlatıcısına dönüştürür.
– Ibn Battuta-
Yanıt
Şöyle dedi
biri taşlara:
İnsanca davranın
Taşlarsa şöyle:
Sert değiliz yeterince
henüz
Erich Fried (1921-1988)
Salzburg’u anlattığım birinci gün ve diğer ikinci gün Salzburg gezi yazılarıma tıklayarak ulaşabilirsiniz.
-Salzburg Gezisi Gezi Rehberi Gezi Rotası, Salzburg Eski Şehir-Arabayla Salzburg
Salzach’ın Kuzey Yakası
Dün şöyle bir tanışmak için gezdiğimiz Salzburg Şehrinin tarihi bölgesini gezeceğiz. Salzach Nehrinin hem Kuzey Yakasında hem de Güney Yakasındaki Eski Şehri. Öncelikle Kuzey Yakasından başlayalım isterseniz.
Dün ve bugün şehre gidiş gelişlerde farklı yürüme rotalarını kullanıyoruz. Böylelikle gezimiz de çeşitleniyor.
Aziz Andrew Kilisesi (Andräkirche-St. Andrew’s Church)
Salzach Nehrine varmadan Mirabellplatz’a geldiğimizde karşımıza iki kuleli Aziz Andrew Kilisesi çıkıyor. Kilise önceleri Platzl’daymış ama yol yapımında yıkılarak şimdiki yerine yapılmış. Neo Gotik kilise 1898’de kutsanmış. II. Dünya Savaşı sırasında hava bombardımanında yıkılaktan kurtulamamış. Ancak savaştan sonra tekrar inşa edilmiş. Kilise Noel öncesi kutlamaların (Salzburger Advent) ,müzikal ve kültürel etkinliklerin gerçekleştiği mekanmış.
Yolunuz Perşembe Günü buraya düşerse çiftçi pazarını “Schranne” kaçırmayın. Pazar kilisenin hemen yanına kuruluyormuş.
Salzburg Aziz Andrew Kilisesi Ziyaret Saatleri: Ayin zamanları hariç
Pzt-Cum: 08.00-19.00, Crt: 09.00-19.00, Paz: 07.00-21.00
Salzburg Gezisi Gezi Rehberi Gezi Rotası, Salzburg Eski Şehir
Mirabell Sarayı Ve Bahçeleri
Meydanın diğer önemli yapısı Mirabell Sarayı ve Bahçeleri (Schloss Mirabell & Mirabellgarten- Mirabell Palace and Gardens). Muhteşem sarayı Prens-Başpiskopos Wolf Dietrich, metresi Salome Alt için inşa ettirmiş. Ne aşkmış ama. Çiftin 10’u hayatta kalan tam 15 çocuğu olmuş iyi mi? Wolf Dietrich saraya metresine ithafen Altenau Sarayı adını vermiş. Ama Prens-Başpiskopos Markus Sitticus sarayın adını beğenmemiş herhalde. Mirabell olarak değiştirmiş. Mirabelin manası muhteşem güzellikmiş.
Bence iyi de etmiş saray ve bahçeleri harikulade.
Saray günümüzde Salzburg Belediye Binası olarak kullanılıyor. Bir zamanlar Leopold Mozart’ın çocukları Wolfgang ve Nannerl ile müzik performanslarını burada sergilermiş. Sarayın meleklerle süslü Melek Merdiven (Engelstreppe-Angel Staircase) ile varılan Mermer Salonu (Marmorsaal- Marble Hall) var. Salon günümüzde de muhteşem akşam konserlerine ev sahipliği yapıyormuş. Mermer Salon ayrıca düğün mekanı olarak da hizmet veriyormuş. Burada evlenecekler çok şanslı olmalı. Çünkü salon Dünyanın en güzel düğün salonlarından biriymiş.
Mirabel Bahçeleri
Sarayın bahçeleri 1690’da başpiskopos Johann Ernst von Thun tarafından tamamen yeniden tasarlanmış. Şimdilerde halka açık olan Barok Mirabel Bahçeleri turist kaynıyor. Ünlü Hollywood müzikali “The Sound of Music” i izlediniz mi bilmiyorum? Dilimize “Neşeli Günler” olarak çevrilmişti. Hani filimde dadı Maria ve çocuklar, “DoReMi” şarkısıyla saray önünde Pegasus Çeşmesi çevresinde dans ediyorlardı ya. İşte o bahçeler meğerse Mirabel Bahçeleriymiş. İyi mi?
Büyük Çeşme Ve Pegasus Çeşmesi
Mirabell Bahçelerinde ki Büyük Çeşmenin (Große Fontäne- Grand Fountain) çevresinde Ottavio Mosto eseri dört figür yer alıyor. Bunlar ateş, hava, toprak ve su olmak üzere 4 elementi temsil etmekteymiş. Salzburg Pegasus Çeşmesindeki (Pegasusbrunnen- Pegasus Fountain) at heykeli ise Kaspar Gras’ın eseri imiş.
Mirabel Bahçelerinin Diğer Güzellikleri
Yunan mitolojik kahramanlarının heykelleri ile dolu bahçeyi dolaştığınızda beyaz Untersberg Mermerinden yapılmış zamanla griye dönüşmüş 28 cüceli Cüce Bahçesiyle karşılaşacaksınız. (Zwergelgarten- Dwarf Garden). Güllerle bezeli Gül Bahçesi (Rosengarten- Rose Garden), batı tarafında Çit Tiyatrosu (Heckentheater- Hedge Theater), Palmiye Evi olarak kullanılan limonluğu göreceksiniz.(Orangerie- Orangery). Tabi ki Salzburg Gezisi-nde harikulade bir Salzburg Kalesi manzarası da sizi bekler.
Mirabell Sarayı, Mirabell Bahçeleri, Mermer salon, Çit Tiyatrosu, Limonluk ve Cüce Bahçe Açık Olduğu Zamanlar
Mirabell Sarayı ve Melek Merdivenlerinin Açık Olduğu Saatler: Her gün 08.00-18.00 arası
Mermer Salon Açık Olduğu Saatler: Pazartesi, Çarşamba, Perşembe 08.00 – 16.00, Salı, Cuma: 13.00 – 16.00 – Özel günlerde ziyaret yoktur.
Diğer odalar belediye meclisine ait olduğundan halka açık değildir.
Mirabell Bahçelerinin Açık Olduğu Saatler: Her gün sabah 6 dan akşama kadar.
Çit Tiyatrosu: Kış aylarında kapalı.
Limonluk: Bütün bir yıl boyunca 09.00 – 16.00 arası açıktır.
Cüce Bahçe: Kış aylarında kapalı.
Mirabell Sarayı Mermer Salon ve Melek Merdivenleri, Mirabell Bahçelerine Giriş Ücreti: Ücretsiz.
-Salzburg Gezisi Gezi Rehberi Gezi Rotası, Salzburg Eski Şehir-
Müllner Steg
Salzburg Gezi Rotası-nda Mirabell Bahçelerinden Salzach Nehrine doğru yüründüğünde Salzburg Müllner Köprüsüne (Salzburg Müllner Steg) geliniyor. Salzburg’un iki yakasını birbirine bağlayan yaya ve bisiklet köprülerinden olan Müllner Steg 1669’da küçük, ahşap bir köprü olarak inşa edilmiş. Köprü 1878’de taş köprüye çevrilmiş, II. Dünya Savaşı sırasında tahrip olunca savaştan sonra onarılmış, bugünkü görünümünü de 2000 senesinde almış,
Protestan Kilisesi (Lutheran Christuskirche)
Mirabell Bahçelerinin kıyı tarafında yer alan kilise Salzburg eyaletinin ilk Protestan Kilisesi. Reformasyonun ilk yıllarında Salzburg’da kabul gören, Luther’in doktrinleri sonucu 1863’de yapımına başlanmış. 1867’de yapımı bitmiş ve kutsanmış. Kilise Protestan dünyasının cömert bağışları ile finanse edilmiş. Yapımında ise Avusturya ve Prusya’nın Danimarka’ya karşı savaşında 370 Danimarka savaş tutsağı çalıştırılmış. İşçilik bedavaya mı getirilmiş ne? Günümüzde etkinlik ve konserlerin düzenlenen kilide.
Salzburg Mesih Lutheran Kilisesinin Ziyarete Açık Olduğu Saatler: Ayin saatleri dışında 08.30- 18.00.
-Salzburg Gezisi Gezi Rehberi Gezi Rotası, Salzburg Eski Şehir-
Makartz Meydanı
Mirabell Bahçelerinin bir yanında Salzburg’un ilk elektrikli oteli olan Hotel Bristol yer alıyor. Bahçenin o taraftaki kapısı Salzburg Makartz Meydanına (Makartzplatz) açılıyor. Meydan adını 19. yüzyıl ressamı Hans Makart’dan almış.
Kutsal Üçlü Kilisesi
Makartz Meydanının dört bir yanı önemli yapılar ile dolu dersek yanlış olmaz hani. Bunların içinde kuşkusuz ilk dikkati çeken Kutsal Üçlü Kilisesi (Dreifaltigkeitskirche – Holy Trinity Church). Barok Mimarinin büyük ustası Mimar Fischer von Erlach’ın başyapıtı. Salzburg rahip seminer kilisesi olarak hizmet vermekte olan kilise 1694-1722 yılları arasında inşa edilmiş. Meryem Ananın taç giymesinin resmedildiği, Johann Michael Rottmayr’ın kubbe freskleri ile ünlü. Kilisede her Cumartesi saat 18:30’da Musica Sacra Trinitatis Salisburgensis olarak bilinen konserler düzenleniyormuş.
Salzburg Kutsal Üçlü Kilisesine Giriş Ücreti: Ücretsiz
-Salzburg Gezisi Gezi Rehberi Gezi Rotası, Salzburg Eski Şehir-
Mozart Evi
Makartz Meydanında Bristol Hotel’in karşısında yer alan bina Wolfgang Amadeus Mozart Evi (Mozart-Wohnhaus-Mozart Residence). 1781’de Viyana’ya taşınana kadar bu evde yaşamış Mozart. Annesinin ölümü, kızkardeşinin evlenip ayrılmasından sonrada babasının yaşamayı sürdürdüğü ev. II. Dünya Savaşında bombardımanda yıkılan bina 1990’ larda tekrar inşa edilir. Günümüzde Mozart’ın fortepiano’su, birçok orijinal belge ve portrenin sergilendiği müze.
Mozart Evleri (doğduğu ev ve 1781’den Viyana’ya taşınmasına kadar yaşadığı ev) tek tek gezilebildiği gibi kombine bilet de gezilebiliyor.
Mozart Evi Ziyarete Açık Olduğu Saatler
Her gün 09.00-17.30
Temmuz-Ağustos: Her gün 08.30-19.00
Son girişler kapanmadan yarım saat önce
Mozart Evi Giriş Ücretleri 2020
Tam : 12,00 €
(6-14 yaş Çocuk) : 3,50 €
(15-18 yaş genç) : 4,00 €
Aile (2 yetişkin ve 18 yaş altı çocuklar): 25,00 €
Salzburg Family Pass ile : 21 €
Mozart Evi ve Mozart Doğduğu Ev Kombine Bilet:
Tam : 18,50 €
(6-14 yaş Çocuk) : 5,00 €
(15-18 yaş genç) : 6,00 €
Aile (2 yetişkin ve 18 yaş altı çocuklar): 39,00 €
Salzburg Family Pass ile : 35 €
Doppler Evi
Mozart Evi’nin yanında 18. yüzyılın sonlarında yapılan ve Salzburg’daki Klasik Sanat Mimarisinin az sayıdaki örneklerinden biri yer alıyor. Fizikçi Christian Doppler’in doğum yeri olan Doppler Evi (Doppler Haus). Bir Mozart Kenti olan şehir sanırım uzun bir süre Doppler’i unutsa da birkaç yıldır tekrar hatırlamış. Layık olduğu hürmet gösterilmeye başlanmış. Doppler’in adı kentteki bir meydan, hastane ve köprüye verilmiş. Meraklılarına Doppler’in keşiflerine ait bir sergiyi Haus der Natur Salzburg Doğal Tarih Müzesinde gezebileceklerini hatırlatalım.
Devlet Tiyatrosu
Doppler Evinin karşısında Mirabell Bahçeleri tarafında ise dikkatinizi çekecek bir diğer yapı var. Burası Salzburg Devlet Tiyatrosudur (Salzburger Landestheater- Salzburg State Theatre). 1625 yılında top oyunları oynanması için yapılmış. 1755 yılında başpiskopos tarafından Mahkeme Tiyatrosu olarak değiştirilmiş. Orta Avrupa’daki en etkili tiyatrolardan biri olmuş. Ancak Salzburg’un sekülerleşmesi sonucu önemini kaybetmiş. 1971’de açılan bugünkü tiyatro yaz aylarında faaliyetlerine ara verse de Salzburg Festivali sırasında tiyatro sahnesi olarak işlev görür. Genellikle Mozart operaları sergilenir.
Salzburg Gezisi Gezi Rehberi Gezi Rotası, Salzburg Eski Şehir
Makartsteg
Makartz Meydanından Salzach’a çıkıldığında karşınıza çıkacak Makart yaya ve bisikletli köprüsü. Makartsteg ismini Salzburg’lu akademik tarih ressamı Hans Makart’dan almış. Salzburg’a gelen sevgililerin aşklarını ölümsüzleştirmek için kalplerinin kilitlerini kilitleyip anahtarlarını Salzach’ın sularına bıraktıkları köprü. Salzburg Eski Şehrinin en güzel fotoğraflarının çekildiği yerlerin başında geliyor. Köprüdeki kilitlerin üzerindeki yazılar bize bir kez daha aşkın dilinin olmadığını ispatlıyor.
Staatsbrücke
Salzburg’un Aşıklar Köprüsü Makart Köprüsünün az ilerisinde Staatsbrücke (Devlet Köprüsü) yer alıyor. Salzach Nehri’nin her iki tarafında bulunan Altstadt’ı (Eski Şehir) birbirine bağlayan köprü. Taşıt trafiğine açık ve Salzburg’un en önemli köprüsü. Mevcut köprü aslında buraya yapılan 10. köprüymüş. İlk köprünün 1090 yılında selden yıkılmasından sonra yerine yapılan köprüler de kimi zaman sellere kimi zaman yıllara dayanamamış. Şimdiki 10. köprünün inşaatı 1939’da başlamış. 1948’de açılan Salzburg’un en işlek köprüsü Staatsbrücke 2007’de kapsamlı bir şekilde yenilenmiş.
Salzburg Gezisi Gezilecek Yerler Gezi Rotası, Salzburg Eski Şehir
Linzergasse
Salzburg Eski Şehir sokaklarına göre yaşayan insanların sosyal sınıflarını bilinirmiş. Saraylarda soylular ve din adamları yaşarken, varlıklılar ve tüccarlar Salzach’ın sol yakasında Getreidegasse’de yaşarmış. Fakir halk, emekçiler, zanaatkarlar ise Salzach’ın sağ yakasındaki Steingasse ve Linzergasse’de yaşamaktaymışlar. Şimdi şöyle söyleyebilirim ki günümüzde aralarında pek fark kalmamış.
Cadde, Linz’e giden yol üzerinde olduğundan Linzergasse adını almış. Salzburg Gezi Rotasının üzerindeki Linzer Caddesi 14. ve 15. Yy evleri ile çevrili olup birçok dükkan, kafe, restoran bulunuyor. 1818’de çok kötü bir yangın geçirmesinin ardından restore edilmiş yine eski günlerdeki gibi canlılığına kavuşmuş. Salzach’ın karşı yakası için Getreidegasse ne ise Salzach’ın sağ yakası için de Linzergasse odur.
Linzergasse’nin başlangıç bölgesindeki küçük bir meydan Platzl var. Meydanda duvarı ünlü ressam Karl Reisenbichler’in freskleri ile süslü 1 no’lu ev dikkatinizi çekebilir. Burası eskiden Aziz Andrew Kilisesi imiş. 1818 yangınında ağır derecede hasar alan kilise günümüze dek ulaşamamış.
Platzl’da bulunan 3 no’lu evde Paracelsus olarak bilinen Theophrast von Hohenheim yaşamış. Paracelsus 16. yüzyılın önemli bilim insanlarından ve modern tıbbın kurucularından biri kabul ediliyor. Ölünce biraz ileride bulunan Aziz Sebastian mezarlığına gömülmüş.
7 no’lu ev Salzburg Melek Eczanesidir. (Engel Apothecary’s Shop).1887’de Salzburg’da dünyaya gelen ünlü Avusturya’lı şair Georg Trakl bu eczanede bir süre eczacı çıraklığı yapmış
Capuchin Manastırı
Salzburg Linzergasse’deki 14 no’lu evin altında bulunan etkileyici Franziskustor kapısını farkedeceksiniz. Buradan Linzergasse’nin hemen yanında yükselen Kapuzinerberg tepesindeki Capuchin Manastırı’na ulaşabilirsiniz. Yeşil doğa içinde yürüyüş yaparken 14 gözetleme kulesi bulunan eski surları görebilirsiniz. Üstelik Hettwerbastei’den muhteşem bir Eski Şehir manzarası izleyebilme olanağını da elde edersiniz.
Ortaçağ’da Capuchin Manastırının (Kapuzinerkloster – Capuchin Monastery ) olduğu yerde “Trompeterschlösschen” diye savunma amaçlı yapılmış bir kale varmış. 1594’te Prens Başpiskopos Wolf Dietric von Raitenau buranın kilise ve manastıra dönüştürülmesine karar vermiş.
Salzburg Capuchin Manastırının Açık Olduğu Zamanlar:
Pazartesiden Cumartesiye Saat 06.00-18.00
Pazar Günleri: 08.00-18.00
Yaz Mevsiminde akşam 20.00’ye kadar açıktır.
Aziz Sebastian Kilisesi ve Mezarlığı
Linzergasse’nin bir başka önemli durağı da Aziz Sebastian Kilisesi ve Mezarlığıdır (Sebastianskirche & Friedhof). Kilise 1505-1512 yılları arasında Başpiskopos Leonhard von Keutschach tarafından yaptırılmış. 18. yüzyılda yıkılınca yerini Geç Barok kilise almış. 1818’deki yıkıcı yangından Aziz Sebastian Kilisesi de nasibini almış. 19. yüzyılın başlarında restore edilmiş. Aziz Sebastian Kilisesi Mezarlığı ise Mozart’ın babası Leopold, Mozart’ın eşi Constanze, Paracelsus gibi Salzburg’un pek çok ünlü kişisinin ebediyete uğurlandığı yermiş. Mezarlığın ortasındaki Elia Castello’nun planlarına göre inşa edilmiş Prens-Başpiskopos Wolf Dietrich’in türbesi Gabriel Şapeli mimari başyapıt kabul edilmekteymiş.
Salzburg Aziz Sebastian Kilisesi Ziyaret Saatleri:
Her Gün 09.00-16.00 (Yaz Aylarında 18.30’a kadar) (Ayin zamanları haricinde)
Salzburg Sokaklarında geziniz esnasında gözünüzden mutlaka ama mutlaka kaçmayacak bir diğer nokta Salzburg’luların giyimleri olacaktır. Kadını olsun erkeği olsun her biri çok özenli, çok şık giysiler ile dolaşıyorlar. Çok sayıda yerel kıyafet ile dolaşanlar da var ki ortama canlılık, renklilik katıyor.
Salzburg’u anlattığım birinci gün ve diğer ikinci gün Salzburg gezi yazılarıma tıklayarak ulaşabilirsiniz.
AKŞAMLARI KALBİM
Akşam oldu mu duyulur yarasaların sesi.
Çayırda oynaşır karayağız iki at.
Hışırdar kızıl akçaağaç.
Gezgin ise görür o küçük meyhaneyi yol kenarında.
Şahanedir lezzeti taze şarabın ve cevizlerin.
Şahanedir: çakırkeyif dolaşmak karanlık çöken ormanda.
Ses verir kederli çanlar dalların arasından.
Yüzüne çiğ damlar insanların.
Georg TRAKL
Çeviri: Ahmet Necdet – Gertrude Durusoy
Tek gerçek yolculuk aynı gözlerle, yüz değişik ülkeyi dolaşmak değil; aynı ülkeyi, yüz değişik gözle görebilmektir…
-Marcel Proust-
“Arabayla Avrupa Turu ” 22 Ağustos Cumartesi. Yolculuğumuzun 14.Günü Salzburg Gezimiz Salzburg Eski Şehir’de devam edecek.